LEM Historische encyclopedie Venlo

LEM
Historische encyclopedie Venlo
Inventaris

Vakbeweging
LEM Historische encyclopedie Venlo
Vakbeweging
Term:
Vakbeweging
Beschrijving 1:
Aan het begin van de twintigste eeuw werden in Venlo de eerste vakverenigingen opgericht. De typografen gaven in 1901 het voorbeeld. Zij richtten dat jaar een Venlose afdeling op van de Nederlandse R.K. Typografenbond. Na de typografen verenigden de spoorwegmedewerkers zich. De Venlose afdeling van de R.K. Bond van Spoor- en Tramwegpersoneel 'Sint Raphaël' werd in 1903 opgericht. Daarna volgden in 1904 de timmerlieden, metaalbewerkers en schilders. Dat jaar kwam bovendien de Venlose R.K. Volksbond tot stand, een soort overkoepelend orgaan voor de andere katholieke vakverenigingen. De katholieke kerk was bij al die vakbonden sterk betrokken. Ze zag de bonden als een wapen in de strijd voor katholieke emancipatie en tevens als een instrument om de katholieke arbeiders te behoeden voor de in haar ogen verderfelijke invloed van het socialisme. In goed overleg met de overheid en de werkgevers konden de arbeiders in het gareel worden gehouden. Dat via de bonden gewerkt kon worden aan het sociaal en maatschappelijk welzijn van de arbeiders kwam voor de geestelijkheid pas op de tweede plaats. Toch kwam er op dat vlak al snel wat tot stand in Venlo. In 1910 nam de Volksbond het initiatief tot oprichting van de plaatselijke afdeling van het Groene Kruis. Ook stichtte ze een kolenspaarfonds en een ondersteuningsfonds (een soort verzekering) en was ze betrokken bij de stichting van een arbeidsbeurs (arbeidsbureau). De Volksbond, die zowel de belangen van de werkgevers als van de werknemers moest behartigen, ging al snel weer ter ziele, namelijk in 1913. De voornaamste reden daarvoor was dat de bond er niet in slaagde deze tegenstrijdige belangen met elkaar te verenigingen. Datzelfde jaar 1913 nog kwam er een nieuwe overkoepelende vereniging. Ditmaal was men echter zo verstandig de werkgevers er buiten te houden.
Beschrijving 2:
Op initiatief van een aantal plaatselijke afdelingen van vakverenigingen kwam op 21 december de Venlose afdeling van de R.K. Werklieden Bond tot stand. De afdeling kreeg als naam R.K. Werkliedenvereeniging 'Sint Carolus Borromeus'. Deze vereniging kwam in de jaren daarna tot grote bloei. Ze stichtte tal van hulpfondsen en clubs voor arbeiders. Heel belangrijk was de oprichting van een coöperatie in 1914. Deze had een winkel aan de Bolwaterstraat, waar leden van de vereniging tegen lage prijzen voedsel en goederen konden kopen. De coöperatie werd zo'n succes dat al snel naar een grotere ruimte moest worden omgezien. Om dat probleem en nog enkele andere nijpende huisvestingskwesties op te lossen, werd door het bestuur van Carolus Borromeus besloten tot het bouwen van een eigen bondsgebouw aan de Herungerweg (nu Herungerstraat). Dat bondsgebouw telde vijf vergaderzalen en 23 kamers voor alleenstaande arbeiders. Verder bevond zich een winkel, kantoorruimten, een bakkerij, een aalmoezenierswoning en een paardestal in het gebouw. Het bood onderdak aan tal van katholieke arbeidersverenigingen en organisaties. Deze schoten na 1918 uit de grond toen de arbeiders als gevolg van de verbetering van de sociale wetten meer tijd hadden voor werkzaamheden in verenigingsverband. Enkele van die organisaties waren de woningvereniging Onze Woning en de Centrale Spaarbank. De R.K. Werkliedenvereeniging 'Sint Carolus Borromeus' had zo grote invloed op het leven van de Venlose katholieke arbeiders in de periode tussen de twee wereldoorlogen.
Beschrijving 3:
Aan deze bloeiperiode kwam in de Tweede Wereldoorlog een eind toen de werkliedenvereniging in de greep kwam van de NSB. Dat was reden voor de Nederlandse bisschoppen om begin augustus 1941 het lidmaatschap ervan te verbieden. Vervolgens hief de bezetter de vereniging op. Na de oorlog kwam in de plaats van de werkliedenvereniging de Katholieke Arbeiders Beweging (KAB). Ook in Venlo overkoepelde deze tal van plaatselijke arbeidersverenigingen. Terwijl voor de oorlog de katholieke emancipatie het voornaamste strijdpunt was en kerk en arbeiders samen optrokken om die te bewerkstelligen, kreeg na de oorlog de sociale emancipatie alle aandacht. De arbeiders wilden meer loon en medezeggenschap en wensten zich niet langer te laten bevoogden door de kerkelijke leiders, die ze steeds meer als handlangers van de werkgevers gingen zien. Vandaar dat de katholieke vakbonden zich steeds meer los gingen maken van de kerk. Die landelijke tendens was ook op lokaal niveau waarneembaar. Het hele proces eindigde tenslotte met de fusie van het Nederlands Katholiek Vakverbond (NKV) en de Nederlandse Vakvereniging (NVV) tot Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) in 1976. Deze FNV heeft, net als het Christelijk Nationaal Vakverbond (CNV) tal van afdelingen in Venlo, variërend van een afdeling voor bouwvakkers tot een voor onderwijzers. Zie: Bondsgebouw.
Bron:
Venloclopedie
laatste wijziging 16-12-2014
laatste wijziging 16-12-2014
1.024 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand
Kenmerken
Categorie:
- Zonder categorie
laatste wijziging 16-12-2014
1.024 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand